سندروم زن کتکخورده محصول آزارهای طولانیمدت خانگی است. این سندرم زیرمجموعه اختلال اضطراب پس از سانحه است. فردی که به این سندرم مبتلاست، تصور میکند گناهکار و سزاوار آزارهایی است که میبیند.
افرادی که به سندرم زن کتکخورده مبتلا هستند، معمولا احساس بیپناهی میکنند و این احساس آنها را به این باور میرساند که سزاوار این دردها و ناراحتیها هستند و از این وضعیت بغرنج نمیتوانند رها شوند. در واقع علت اصلی اینکه تلاشی برای رهایی از این وضعیت نمیکنند و آزارهایی را که میبینند با قانون یا عزیزان خود در میان نمیگذارند، همین است.
مراحل مختلف احساسی فرد مبتلا به سندروم زن کتکخورده
روانشناسان وضعیت افراد مبتلا به این سندروم را بهطور کلی ۴ مرحله میدانند:
۱. انکار. فرد نمیتواند بپذیرد که مورد آزار و سوءاستفاده قرار گرفته است یا هر بار که آزار میبیند، خود را توجیه میکند که «فقط همین دفعه است.»
۲. احساس گناه. فرد معتقد است که خودش رفتاری داشته که چنین پاسخ گرفته است.
۳. آگاهی. در این مرحله، او سرانجام تشخیص میدهد مستحق این همه آزار نیست و تصدیق میکند که همسرش فرد سوءاستفادهکننده است.
۴. مسئولیت. او میپذیرد فرد آزاردهنده مسئول رفتار بد خود است. در بیشتر مواقع در این زمان او به دنبال گزینههایی برای جدایی از همسرش است.
علت ایجاد سندروم زن کتکخورده
سندرم زن کتکخورده معمولا با خشونت خانگی شروع میشود. البته اصطلاح «خشونت خانگی»، اصطلاحی است که مواردی مانند کودک و خشونت بزرگسال را هم دربرمیگیرد.
خشونت خانگی بین همسران معمولا چرخه مشخصی را دنبال میکند:
* فرد سوءاستفادهکننده معمولا با رفتارهای بسیار رومانتیک وارد یک رابطه شده و دیگری را به خود وابسته میکند و او را برای ازدواج زودهنگام تحت فشار قرار میدهد.
* فرد آزارگر از نظر عاطفی یا فیزیکی همسر خود را آزار میدهد. این رفتارها معمولا با برخوردهای بد مختصر شروع میشود. مثلا، به جای اینکه مشت به صورت همسر خود بزند، یک سیلی به صورت او زده یا مشت خود را روانه دیوار کنار او میکند.
* در این مرحله فرد آزارگر احساس گناه کرده و قسم میخورد هرگز دیگر آن کار را تکرار نخواهد کرد و رفتاری بیش از حد رومانتیک از خود نشان میدهد تا دوباره کنترل همه چیز را بهدست گیرد.
* سپس زندگی آنها «بهطور موقتی» بسیار شاد و دوستداشتنی میشود و فرد آزارگر چنان رفتار خوبی از خود نشان میدهد که فرد آزاردیده تصور میکند وضعیت تغییر کرده و همه چیز در امن و امان است.
* اما همه چیز ناگهان تغییر میکند و فرد آزارگر دوباره به همسر خود صدمه میزند و چرخه بالا تکرار میشود.
زنان (و هر فرد دیگری که بهنوعی گرفتار سندروم زن کتکخورده است) معمولا به دلایل زیر در یک رابطه بد باقی میمانند:
* از نظر مالی به فرد آزارگر وابستهاند
* به خاطر کودکان نمیخواهند خانواده را از هم بپاشند
* از متارکه میترسند
* به این موضوع که همسرشان آزارگر است باور ندارند یا آن را انکار میکنند
* به افسردگی شدید یا عزت نفس بسیار پایین مبتلا هستند که این موضوع باعث میشود آنها فکر کنند گناهکار هستند.
* با خود میاندیشند که فرد آزارگر عاشق آنهاست و بالاخره میتوانند رفتار او را تغییر دهند.
در این زمان است که زن آزاردیده گرفتار سندرم زن کتکخورده شده و دیگر برای او گرفتن کنترل زندگیاش سخت میشود.