اوضاع میراث فرهنگی ایران در سالهای اخیر وخیم است و نیازمند چارهاندیشی جدی است. گرهای که به جان موارث فرهنگی ایران افتاده است، با دندان باز نمیشود و باید برای حفظ آن با توجه بیشتری برنامهریزی کرد.
با توجه به انتصاب عزتالله ضرغامی به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، از آنجا که او در این حوزه سابقهی فعالیت نداشته و به هر دلیل هم ممکن است گزارشهای تخریبها و آسیبهای وارده به پیکرهی میراث فرهنگی کشور به او نرسد، بخش میراث فرهنگی و گردشگری بر آن شد که این کار را برای وزیر جدید انجام دهد که در سلسله گزارشهایی منتشر خواهد شد.
بیشک، یکی از مشکلات جدی برای میراث فرهنگی ایران، حفاظت از میراث تاریخی و فرهنگی است. تخریب بافت های تاریخی به بهانه های مختلف و نبود توانایی کافی جهت حفاظت از آثار، تامین نشدن اعتبار برای مرمت بناهای تاریخی و افزایش سرقت آثار از جمله مشکلاتی است که میراث فرهنگی ایران با آن دست و پنجه نرم می کند.
در ادامه سلسله گزارشهایی که درباره آسیبهای وارد شده به میراث فرهنگی در طول سالهای اخیر منتشر شد (لینک این گزارشها در پایین صفحه موجود است)، به این موضوع در زمستان سال ۹۸ پرداختیم.
فقط ثبت ملی آثار تاریخی کافی نیست
محوطه تاریخی «حاجیخان» طی پروژه بررسی و شناسایی آثار دشت فامنین در اسفندماه سال ۸۷ شناسایی و ثبت ملی شد و با این وجود در سال ۹۰ مجوز احداث پتروشیمی «ابنسینا» در این محوطه صادر شد. این پروژه پتروشیمی چندین سال بخشی از تپه تاریخی حاجیخان همدان را اشغال کرده و این در حالیست که باستانشناسان اعلام کردهاند پایههای این پروژه روی یکی از مهمترین تپههای مادها در همدان استوار است.
مردادماه سال ۹۶ براساس مصوبه شورای فنی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری قرار شد محوطه تاریخی «حاجیخان» در همدان به طور کامل حفظ شود و سایت پتروشیمی فامنین با هدف حفاظت کامل از این تپه متعلق به دوره ماد، از این منطقه جابجا شود اما طبق گزارش منتشر شده در زمستان ۹۸ مدیر پروژه نجاتبخشی تپه حاجیخان هنوز هم در شک و تردید اجرای این مصوبه بوده و به نظر میرسد قرار است پتروشیمی در همسایگی این محوطه باقی بماند و این امر جز نابودی هویت همدان چیزی در پی نخواهد داشت.
موضوع نگرانکننده این است که یک محوطه تاریخی با آثاری ارزشمند از زمانی که مادها در ایران اسکان داشته، کشف و به دنبال آن اهمیت زیاد این منطقه توسط با ستان شناسان مطرح میشود، این مکان تاریخی به ثبت ملی هم میرسد اما در یک چشم بهم زدن کمر به نابودیاش میبندند و اهمیت چنین اثر با ارزشی آنی زیر سوال میرود.